Son bahisler dönüyor, son anketler yayınlanıyor, son mitingler yapılıyor, herkes kendi favori adayını açıklıyor. Bütün dünyanın nefesini tutmuş bir şekilde sonucunu beklediği ABD başkanlık seçimleri en sonunda geldi çattı. En son söylemem gerekeni en başta söyleyeyim: Bana göre adaylığı sadece dört ay önce kesinleşen Kamala Harris’in aksine, 2022’den beri seçimlere hazırlanan Donald Trump’ın kazanma şansı daha fazla. Ama yine de bana güvenip bahse girmeyin derim. Zira anketlere göre modern ABD tarihinin en çekişmeli seçimleri olarak değerlendirilen seçimlerde, Cumhuriyetçi Parti’nin Başkan Adayı Trump ile Demokrat Parti’nin başkan adayı Kamala Harris şu ana kadar başa baş gidiyor. 5 Kasım’da gerçekleşecek ve sonuçları Türkiye de dahil dünyanın hemen her yerini etkileyecek ABD Başkanlık seçimleriyle ilgili bilmeniz gereken 10 şeyi sizin için toparladık:
Seçimin sonucunu salıncak eyaletler belirleyecek
1- Bir sonraki ABD Başkanını, “Salıncak eyalet” adı verilen ve her iki partinin de yarı yarıya kazanma ihtimali olduğu için seçimin anahtarını elinde tuttuğu düşünülen yedi eyalet belirleyecek: Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Wisconsin.
2- Seçimlerde yaklaşık 244 milyon Amerikalı oy kullanma hakkına sahip olacak. 2020 seçimlerinde oy kullanma hakkına sahip seçmenlerin %66,6’sı rekor katılım göstermişti. Eğer katılımın yine bu kadar yüksek olduğunu görürsek, Kasım ayına kadar 162 milyondan fazla oy kullanılmış olacak.
3- ABD’de aslında “seçim günü” diye bir şey yok çünkü oy verme işlemi günler öncesinden başladı. Milyonlarca insan posta yoluyla veya şahsen erken oy kullanarak uzun kuyruklardan kaçınıyor. Çoğu eyalet oy pusulalarını seçim günü saymaya başlarken, bazıları da görevlilerin sayıma başlamak için sandıkların kapanmasını beklemesini şart koşuyor.
Trump kaybederse ortalık karışabilir
4- Gerek Donald Trump’ın söylemleri gerekse de Cumhuriyetçi Parti’ye yakın medya organlarının yaptıkları propaganda yayınları nedeniyle bir süredir Cumhuriyetçi Parti seçmenleri arasında “Trump sadece karşı taraf hile yaparsa kaybeder” görüşü yayılmaya başlamış durumda. Donald Trump’ın seçimi az bir farkla kaybetmesi durumunda, “Seçimlerde hile yapıldığını” öne sürmesi ve 6 Ocak 2021’deki Kongre baskınında olduğu gibi taraftarlarını sokağa çağırması ihtimali yüksek.
5- Kürtaj: ABD’de 2024 başkanlık seçimlerinin en çok öne çıkan konulardan biri kürtaj oldu. Cumhuriyetçilerin yönettiği pek çok eyalette kürtaj kısmen ya da tamamen yasakladı. Kamala Harris, güvenli kürtaja erişimi düzenleyen ulusal bir yasayı destekliyor. Trump ise bu konunun bir eyalet meselesi olduğunda ısrar ediyor.
6- Demokrasi: Demokratlar, Trump’ın Amerikan demokrasisi açısından varoluşsal bir tehdit oluşturduğunu savunuyor. Kamala Harris, Trump’ın “ilk günden diktatör olacağını ve Vladimir Putin ve Kim Jong-un gibi yabancı otokratlara boyun eğeceğini” savunuyor. Trump ise Harris’in “demokrasiye yönelik gerçek tehdit olduğunu” ve kendisine karşı açılan ceza davalarıyla “cadı avına çıktığını” iddia ediyor.
7- Göçmen konusu: Göçmen karşıtlığı, 2015’teki ilk seçim kampanyasından bu yana Trump’ın adeta “Alamet-i farikası” haline gelmiş durumda. Demokrat Parti döneminde kaçak göçün arttığını savunan Trump, göçmenlere karşı defalarca insanlık dışı ifadeler kullandı, kaçak göçmenlerin “hayvan” olduklarını, “kötü genlere” sahip olduklarını ve “ABD’nin kanını zehirlediklerini” iddia etti.
8- Ekonomi: ABD’deki güçlü büyüme ve düşük işsizliğe rağmen Demokrat Partili ABD Başkanı Joe Biden ve Kamala Harris, kamuoyu yoklamalarında sürekli olarak Trump’ın gerisinde kaldı. Harris’in ekonomik planları arasında çoğu Amerikalı için vergi indirimleri, fiyat kırma yasakları ve daha uygun fiyatlı konutlar gibi vaatler alıyor. Trump ise vergileri azaltma, ithal mallara kapsamlı gümrük vergileri getirme ve sosyal güvenlik ile sağlık bakımını koruma sözü verdi.
Seçimi kimin kazandığını ne zaman öğreneceğiz?
9- Seçimlerde eğer adaylardan biri diğerine açık ara fark atarsa, sonuç saatler içinde belli olur. Ancak 2016 ve 2020’deki seçimlerde adayların aldığı oyların birbirine yakınlığı göz önüne alındığında, gece boyunca ve hatta günler boyunca devam eden bir sayım işlemine tanık olabiliriz.
10- ABD’nin 47. başkanının kim olduğu kesinleştikten sonra seçilmiş başkan hemen aktif göreve başlamaz. Yeni başkan ancak 20 Ocak günü ABD Kongre Binası’nda yemin ettikten sonra aktif olarak görevine başlar.
